Kriptovalyuta əməliyyatlarının qorunması: hansı xidmətlərdən istifadə etmək lazımdır?

, 17.01.2025

Kriptovalyuta əməliyyatlarında təhlükəsizliyin əhəmiyyəti

Kriptovalyutalar son illərdə qlobal maliyyə sistemində inqilabi dəyişikliklərə səbəb olub. Bitcoin, Ethereum və digər rəqəmsal aktivlər daha çox insan tərəfindən istifadə olunduqca, bu sistemlərə hücum edən kibercinayətkarların da sayı artır. Mərkəzləşdirilmiş bank sistemindən fərqli olaraq, kriptovalyutalar blokçeyn texnologiyasına əsaslanır və əməliyyatların təhlükəsizliyi bu texnologiyanın düzgün istifadəsindən asılıdır.

Kriptovalyuta əməliyyatlarının qorunması üçün ən vacib aspektlərdən biri kriptovalyuta cüzdanlarıdır. Bu cüzdanlar aktivlərinizin saxlanmasını və idarə olunmasını təmin edir. Ancaq hər cüzdan eyni dərəcədə təhlükəsiz deyil. Bəs hansı cüzdanlardan istifadə etməliyik və təhlükəsizliyi necə təmin edə bilərik? Bu məqalədə kriptovalyuta cüzdanlarının növləri, onları qorumaq üçün istifadə olunan xidmətlər və ən etibarlı platformalar haqqında danışacağıq.

Kriptovalyuta cüzdanlarının növləri

Kriptovalyuta cüzdanları əsasən isti (online) və soyuq (offline) cüzdanlar olmaqla iki əsas kateqoriyaya bölünür.

İsti cüzdanlar (Hot Wallets)

İsti cüzdanlar internetə qoşulmuş cüzdanlardır və asan istifadəsi ilə seçilir. Bu tip cüzdanlar tez-tez əməliyyatlar edən istifadəçilər üçün uyğundur.

İsti cüzdanlara aşağıdakılar daxildir:

• Mobil cüzdanlar – Telefonlar üçün nəzərdə tutulmuş proqramlardır (məsələn, Trust Wallet, MetaMask).
• Masaüstü cüzdanlar – Kompüterlər üçün proqram təminatı şəklində olan cüzdanlar (məsələn, Exodus, Electrum).
• Onlayn cüzdanlar – Mərkəzləşdirilmiş platformalarda saxlanan cüzdanlar (məsələn, Binance Wallet, Coinbase Wallet).

Bu cüzdanların əsas üstünlükləri asan giriş imkanı və sürətli əməliyyatlar olsa da, onlar haker hücumlarına qarşı daha həssasdır.

Soyuq cüzdanlar (Cold Wallets)

Soyuq cüzdanlar internetə qoşulmur və aktivlərin daha yüksək səviyyədə qorunmasını təmin edir. Əsasən uzunmüddətli saxlanma üçün istifadə edilir.

Soyuq cüzdanlara aşağıdakılar daxildir:

• Hardware cüzdanlar – Fiziki cihazlar vasitəsilə aktivlərin saxlanmasını təmin edir (məsələn, Ledger Nano X, Trezor Model T).
• Kağız cüzdanlar – Pulqabınızdakı aktivləri saxlamaq üçün QR-kod və ya məxfi açarları kağıza çap etmək üsuludur.

Soyuq cüzdanların əsas üstünlüyü haker hücumlarından qorunmasıdır. Lakin, əgər cüzdan itirilərsə və ya məxfi açarlar unudularsa, bərpa etmək mümkün olmur.

Kriptovalyuta əməliyyatlarını qorumaq üçün istifadə edilən xidmətlər

Təhlükəsiz əməliyyatlar üçün bir sıra xidmətlər mövcuddur. Aşağıdakı alətlər və platformalar kriptovalyuta sahibləri üçün mühüm rol oynayır:

İki faktorlu autentifikasiya (2FA)

İstifadəçilərin hesablarının qorunması üçün 2FA xidməti əlavə təhlükəsizlik qatını təmin edir. İki faktorlu autentifikasiya zamanı giriş yalnız şifrə və ikinci təsdiqləmə metodundan (məsələn, Google Authenticator, SMS kod) istifadə etməklə mümkündür.

Ən yaxşı 2FA tətbiqləri:

• Google Authenticator
• Authy
• Microsoft Authenticator

Multi-imza (Multi-signature) cüzdanlar

Multi-imza cüzdanları (Multisig) əməliyyatın təsdiqlənməsi üçün bir neçə istifadəçinin icazəsini tələb edir. Bu, fərdi və ya şirkətlər üçün əlavə təhlükəsizlik təmin edir.

Populyar multi-imza cüzdanları:

• Electrum Multisig Wallet
• BitGo
• Casa

Şəxsi açarların idarə olunması (Private Key Management)

Şəxsi açarlar kriptovalyuta aktivlərinizə giriş təmin edən əsas məlumatlardır. Bunları etibarlı şəkildə qorumaq üçün aşağıdakı üsullardan istifadə edilməlidir:

• Hardware cüzdanlar – Ledger, Trezor kimi cihazlar
• Kağız cüzdanlar – QR-kod vasitəsilə offline qoruma
• Şifrələnmiş USB-lər – Məxfi açarları offline saxlamaq üçün ideal həll

Ən etibarlı kriptovalyuta cüzdanları

Ən təhlükəsiz kriptovalyuta cüzdanlarının seçimi istifadəçinin ehtiyaclarına bağlıdır. Aşağıdakı cədvəldə ən yaxşı cüzdanların xüsusiyyətlərini müqayisə edirik:

Kriptovalyuta əməliyyatlarını qorumaq üçün məsləhətlər

1. Cüzdan açarlarını heç vaxt onlayn mühitdə saxlamayın.
2. Hər zaman iki faktorlu autentifikasiyadan istifadə edin.
3. Hardware cüzdanlardan istifadə edin, xüsusilə böyük miqdarda aktivlər saxlayırsınızsa.
4. Təhlükəsiz e-poçt xidmətlərindən istifadə edin və güclü şifrə yaradın.
5. Düzenli olaraq cüzdanınızı yeniləyin və təhlükəsizlik parametrlərini yoxlayın.

Nəticə

Kriptovalyuta əməliyyatlarının təhlükəsizliyi istifadə olunan cüzdan və qoruma xidmətlərindən birbaşa asılıdır. Soyuq cüzdanlar uzunmüddətli saxlanma üçün, isti cüzdanlar isə aktiv ticarət üçün uyğundur. Hardware cüzdanları və multi-imza xidmətləri istifadəçilərin aktivlərini daha etibarlı şəkildə qorumağa kömək edir.

İnternetdə mövcud olan təhlükələrə baxmayaraq, düzgün təhlükəsizlik tədbirləri ilə kriptovalyuta aktivlərinizi etibarlı şəkildə qoruya bilərsiniz.